نورولوژی چیست؟ بیماری های نورولوژی کدام است؟ – بخش دوم

بیماری های نورولوژی و مغز و اعصاب

در بخش اول مقاله نورولوژی چیست و بیماری نورولوژیک کدام است، با واژه نورولوژی آشنا شدیم همچنین وظائف نورولوژیست یا متخصص مغز و اعصاب را شرح دادیم و به بیان برخی از بیماری های نورولوژیک پرداختیم. در بخش دوم از مقاله به دیگر بیماری های نورولوژیک می‌پردازیم.

میگرن و سایر انواع سردردها

شاید بتوان گفت سردرد مهمترین عارضه نورولوژیکی است که اغلب ما با آن درگیر هستیم. سردردها انواع مختلفی دارند که شناسایی نوع  و منشا آن می­تواند به تجویز داروی مناسب برای درمان کمک کند. سردردها بر اساس شدت درد، محل درد، تناوب درد یا فاصله زمانی تکرار سردرد و عامل ایجاد درد طبقه بندی می­شوند.

سردرد اولیه

زمانی که می­گوییم سردرد اولیه است که  تنها مشکل موجود سردرد باشد. سردردهای اولیه ممکن است شدید باشند اما خطرناک نیستند. چون مغز توانایی احساس درد ندارد، التهاب در اجزای حساس به درد در سر و گردن مثل عصب­ها، رگهای خونی و عضلات باعث بروز سردرد می­شوند. سردرد اولیه به چهار دسته تقسیم می­شود:

سردرد میگرنی

شایع ترین نوع سردرد، سردردهایی تکرارشونده با شدت متفاوت که برخی عوامل مستعد کننده باعث بروز آن می­شوند. سردردهای میگرنی بیشتر مواقع یک طرف سر را درگیر می­کنند و از 2 تا 72 ساعت طول می­کشند. سردرد ممکن است به همراه حالت تهوع، استفراغ، افزایش حساسیت به نور و افزایش حساسیت به صدا باشد. میگرن یک بیماری با منشا ژنتیکی است. در حال حاضر درمانی برای آن وجود ندارد ولی می­توان تا حدودی آن را کنترل کرد.

سردرد تنشی

بعد از میگرن شایع ترین است. درد مانند یک حلقه دور سر را می­گیرد، به عبارت دیگر درد در پیشانی، گیجگاه هر دو طرف و پسِ سر حس می‌شود. در سردرد تنشی، درد به صورت احساس فشار است و شاید بین چند ساعت تا چند روز طول بکشد. گاهی سردرد تنشی و میگرن به طور همزمان وجود دارند و یکی باعث پدید آمدن دیگری می‌شود. از لحاظ شدت از سردرد میگرنی کمتر نیست. سردرد تنشی با فیزیوتراپی، تکنیک‌های ریلکسیشن و داروهای مسکن، ضدالتهاب یا شل‌کننده عضلات بهبود می‌یابد.

سردرد شبانه یا سردرد خواب

چندان شایع نیست و معمولا در سنین 40 تا 80 سالگی در یک باز زمانی 15 تا 60 دقیقه­ای در شب اتفاق می­افتد.

سردرد خوشه‌ای

سردرد کوتاه ‌مدتی که همیشه یک طرف سر را درگیر می‌کند و با علائمی مانند گرفتگی و آبریزش بینی در همان طرف، اشک‌ریزش، گشادی مردمک و افتادگی پلک همراه است. سردرد خوشه‌ای ممکن است چندین بار در روز و برای یک دوره چند روزه تا چند هفته‌ای فرد را گرفتار کند و سپس برای مدتی مثلا چند هفته تا چند ماه به طور کامل ناپدید ‌شود.

سردرد ثانویه علت این دسته از سردرها وجود یک بیماری مشخص می­باشد. این سردرد نسبت به نوع اولیه شیوع کمتری دارد اما در بیشتر موارد جدی تر و خطرناک ترند. علت آن می­تواند تومور مغزی، آنوریسم یا گشادی غیر طبیعی در برخی از رگها، مننژیت یا التهاب مغزی به دنبال عفونت باکتریایی یا ویروسی و ضربه مغزی یا ضربه به گردن باشد. سردردهای ثانویه نیاز به رسیدگی پزشکی تخصصی دارند.

مالتیپل اسکلروزیس یا MS

 یک نوع بیماری پیشرونده عصبی که سیستم عصبی مرکزی(مغز و نخاع) را ناتوان می­کند. هر چند علت ناشناخته­ای دارد اما یکی از علل آن حمله سیستم ایمنی بدن به غلاف میلین پوشاننده سلولهای عصبی است. غلاف میلین کاری شبیه عایق سیم برق را انجام می­دهد. ام اس یک بیماری خود ایمنی است که درمان قطعی ندارد و بسته به درگیری کدام بخش از اعصاب سیستم ایمنی علائم و شدت­های متفاوتی دارد. علائمی مثل بی حسی یا ضعف در اندام، لرزش، عدم هماهنگی یا راه رفتن ناپایدار، اختلال در بینایی، دو بینی، تاری دید، اخلال در تکلم، سرگیجه و … می­تواند نشان دهنده بیماری ام اس باشند. تست مشخصی برای تشخیص ام اس وجود ندارد. پزشک با انجام یک مجموعه آزمایش و با معاینات دقیق به وجود این بیماری پی می­برد.

میاستنی گراویس

یک نوع عارضه نورولوژیکی خودایمنی است که طی آن با گذشت زمان عصب­ها قدرت تحریک ماهیچه­ها را از دست داده و باعث ضعف عضلانی خصوصا در ماهیچه­های ارادی می­شود. ضعف عضلانی می تواند ماهیچه های تنفسی را نیز درگیر کند و منجر به اختلالات تنفسی شود. این بیماری با ضعف عضلانی، اختلال در تنفس، اختلال در تکلم، تاری دید، اختلال در بلع و … همراه است. این بیماری همانند سایر بیماری­های عصبی درمان قطعی ندارد.

بیماری پارکینسون

یک نوع اختلال پیشرونده عصبی که مهم ترین مشخصه آن ارتعاش دست و پا در حالت استراحت و کند شدن حرکات بدن است. لرزش کلی بدن، ارتعاش اندام­ها، سفتی عضلات، خمیدگی بدن، اختلال در تکلم صحیح، اختلال در بلع غذا، اختلال حاظه و اختلال خلق برخی از علائم این بیماری هستند. عوامل ژنتیکی و سابقه ابتلای خانوادگی می­تواند خطر ابتلا به پارکینسون را بیشتر کند. درمان قطعی برای پارکینسون وجود ندارد اما می­توان با برخی داروها سرعت بیماری را کاهش داد. از آنجا که پارکینسون عوارض جسمی و حرکتی زیادی برای این بیماران ایجاد می کند ، روش های توانبخشی از جمله فیزیوتراپی و کاردرمانی در درمان بیماری پارکینسون از اهمیت ویژه ای برخوردارند.

فیزیوتراپی نقش مهمی در جلوگیری از پیشرفت بیماری و محدودیت های حرکتی ایجاد شده دارد. فیزیوتراپی در منزل در بیماران مبتلا به پارکینسون که دچار عوارض زیادی شده اند بسیار موثر و مفید است. انجام تمرینات ورزشی توسط فیزیوتراپیست می­تواند مشکلات و عوارض حرکتی را کاهش دهد.

ذکر این نکته ضروری است که با توجه به پیشرونده بودن بیمار­ی­های مغز و اعصاب، در درمان بیماری زمان را نباید از دست داد. بنابراین در صورتی که احساس کردید هر یک از علائم شایعی که گفته شد ادامه پیدا کرد، حتما به پزشک مراجعه کنید.

چرا احتمال ابتلا به اختلالات نورولوژیکی با افزایش سن زیاد می ­شود؟

طبق تحقیقات انجام شده با افزایش سن انسانها از نظر فیزیولوژیکی، بیولوژیکی و روانشناختی تغییرات زیادی می­کنند. این تغییرات  می­تواند باعث بروز اختلال در فعالیت ارگانها شود. با بررسی MRI مغز مشخص شد در زمان پیری حجم قشر خاکستری مغز نسبت به جوانی کاهش می­یابد. قشر خاکستری مغز بخشی از مغز است که بیشتر پردازشها در آن انجام می­شود. حسهای موجود در بدن (گفتار، شنوایی، احساسات، بینایی و حافظه) و کنترل عضلات، بخشی از عملکرد ماده خاکستری است. با افزایش سن، برخی افراد ممکن است در توانایی یادگیری مهارتهای جدید دچار اشکال شوند. تغییرات فیزیولوژیک بدن در نهایت می­تواند علت بروز یک اختلال سیستم عصبی شود. حال این سوال به ذهن می­رسد که آیا راهکاری برای مقابله با این مشکل وجود دارد؟

یقینا اول از همه یک رژیم غذایی خوب در روند کاهشی سرعت فرآیند پیری مغز تاثیرگذار است، رژیمی که حاوی سبزیجات تازه و میوه­ها ،مغزها، آجیل‌ها، زرده تخم مرغ، جگر و مواد داری فسفر که باعث کاهش کلسترول خون می­شوند باشد. موادغذایی دارای مواد نگهدارنده باعث مرگ زودرس سلول‌های مغزی و افزایش سرعت پیری مغز شده، موادی از قبیل چیپس و پفک و همچنین سوسیس، کالباس و سایر محصولات غذایی فرآوری شده. بعد از آن مطالعه، ورزش مداوم، انجام فعالیت­های ذهنی مثل حل جدول و حفظ روابط دوستانه از عوامل مؤثر دیگر هستند.

درمان بیماری­های مغز و اعصاب چگونه صورت می ­گیرد؟

تشخیص اولیه بیماری­های مغز و اعصاب توسط پزشک عمومی صورت می­گیرد. پس از تشخیص بیماری توسط پزشک، بیمار به متخصص مغز و اعصاب ارجاع داده خواهد شد و متخصص مغز و اعصاب معاینات و آزمایش­های اولیه را در خصوص بیمار به کار می­گیرد. معاینه اولیه شامل معاینه فیزیکی و آزمایش عصبی قدرت عضلانی، رفلکس ها و هماهنگی می­باشد. از آنجا که اختلالات مختلف می توانند علائم مشابهی داشته باشند، ممکن است پزشک برای تشخیص نیاز به آزمایش بیشتری داشته باشد. پزشک ممکن است روش­های مختلفی را برای کمک به تشخیص یا درمان یک بیماری توصیه کند، روشهایی از قبیل الکترومیوگرافی یا نوار عصب و عضله، الکتروانسفالوگرام یا نوار مغز، بررسی مایع مغزی- نخاعی(برای تشخیص بیماری­های عفونت مغز، خونریزی مغز و ام اس) و سایر روشهای تخصصی.

برای آگاهی بیشتر در این باره از بخش ارتباط با ما کلینیک فیزیوتراپی ابوریحان اقدام نمایید. همچنین می توانید از مشاوره متخصصان کلینیک فیزیوتراپی ابوریحان بهره مند شوید