مفصلی که به نام مفصل شانه می‌شناسیم از ارتباط سر استخوان بازو با کاسه اش در استخوان کتف به وجود می‌آید. این، اصلی‌ترین مفصل شانه است و بیشترین حرکات شانه توسط آن صورت می‌گیرد. نکته‌ای که باید بدانیم این است که این مفصل یکی از چهار مفصل تشکیل دهنده شانه می‌باشد و سه مفصل دیگر نیز در شانه وجود دارد که حرکات را در جهات مختلف تسهیل می‌نمایند.
یکی از این مفاصل از ارتباط انتهای خارجی استخوان ترقوه و زائده ای از استخوان کتف بنام آکرومیون به‌وجود می‌آید که به آن مفصل آکرومیوکلاویکولار شانه یا ترقوه ای- آکرومیونی می‌گویند و در بالای مفصل اصلی‌شانه قرار می‌گیرد.
در ادامه این مقاله از فیزیوتراپی ابوریحان می خواهیم شما را با علت های صدمات مفصل آکرومیوکلاویکولار آشنا کنیم. با ما همراه باشید.
علل دررفتگی مفصل آکرومیوکلاویکولار شانه
ضربه مستقیم به مفصل شانه مانند زمین خوردن روی شانه یا سقوط اجسام سنگین روی سطح خارجی شانه می‌تواند به لیگامانها و عناصر نگهدارنده در مفصل آکرومیوکلاویکولار شانه صدمه بزند.
علت دیگر دررفتگی مفصل آکرومیوکلاویکولار شانه به صورت غیرمستقیم بوده و به دنبال زمین خوردن روی دست‌های باز اتفاق می‌افتد. در مکانیسم دررفتگی مفصل آکرومیوکلاویکولار شانه انرژی حاصل از تماس دستها با زمین از طریق محور اندام به شانه منتقل شده و جمع شدن انرژی در این مفصل باعث آسیب آن میشود.
آسیب مفصل شانه بیشتر در رویدادهای ورزشی رخ میدهد. این عارضه اغلب درحین فوتبال یا بعداز افتادن از روی اسب رخ می دهد. حرکات تکراری در بالای سر مثلا در شناگران، وزنه بردارها و بدنسازها ممکن است سبب بروز این عارضه شود.
دررفتگی مفصل آکرومیوکلاویکولار شانه به دنبال حادثه درد شدیدی در ناحیه شانه به‌وجود می‌آید. این درد روی مفصل آکرومیوکلاویکولارشانه متمرکز بوده و این مفصل در لمس حساس و دردناک است.
در مواردی که شدت آسیب دررفتگی مفصل آکرومیوکلاویکولار شانه کمتر است و پارگی در لیگامانها و عناصر نگهدارنده کامل نمی‌باشد، حالت نیمه دررفتگی در مفصل به وجود می‌آید که ممکن است در نگاه کاملاً طبیعی به نظر برسد یا جابجایی کمی که در مفصل به‌وجود می‌آید به‌صورت برجستگی کوچکی در انتهای خارجی استخوان ترقوه رویت شود. در افراد چاق یا عضلانی این جابجایی کم معمولاً به خوبی دیده نمی‌شود.
درمان آسیب مفصل آکرومیوکلاویکولار:
– درمان براساس شدت آسیب انجام می گیرد.
– معمولا در آسیب های درجه ۱ و۲ ، از درمان کانسرواتیو استفاده می شود.
– در درمان آسیب درجه۳ اختلاف نظر وجود دارد، ولی نتایج بهبودی در هردو روش جراحی و غیرجراحی به چشم می خورد.
– درمان آسیب های درجه ۴ و ۵ و۶ جراحی می باشد.
درمان صدمات درجه ۱و۲:
فازاولیه:اهداف:
– جهت کاهش درد و اسپاسم می توان از یخ و مدالیته های ضددرد استفاده نمود.
– استفاده از اسلینگ جهت حفظ وزن بازو و جلوگیری از واردشدن تنشن به مفصل.
– در آسیب درجه۱ می توان از نوارهای چسبنده برروی مفصل استفاده کرد. این نوارها از استرنوم به اسکاپولا وصل می شوند.
فازاولیه:برنلمه درمانی:
– تمرین درمانی گرید۱ برای کاهش التهاب و تورم مفصل و افزایش تحمل بیمار برای انجام تمرینات دامنه حرکتی.
– تمرین درمانی گرید۲ به متظور کاهش التهاب و تورم و طی کردن دوره استراحت مناسب.در این دوره نباید بر فعالیت عضلات دلتوئید و تراپزیوس تأکید کرد؛ به دلیل اینکه افزایش نیروهای ایجادشده در هنگام فعالیت عضلات منجر به جداسازی مجموعه کپسول لیگامان آکرومیوکلاویکولار می شود.
حرکات باید نوسانی باسرعت کم باشد. همچنین بیمار بایدچندبار در روز مفصل را تا نقطه دردناک برده و برای مدتی این وضعیت را حفظ کند.
– ماساژ فریکشن در بالای مفصل استفاده می شود.
– آموزش های لازم جهت حمایت از مفصل داده می شود که شامل:
بیمار از حمل بار در سمت درگیر خودداری کند.
بیمار از انجام فعالیت هایی مانند بلندکردن اجسام، کشیدن یک جسم یا تکیه بر بازوی درگیر جلوگیری شود.
با انجام درمان مناسب و حفاظت مناسب از مفصل طی ۱۰-۱۵ جلسه، بهبودی حاصل می شود.
فاز انتهایی: اهداف
– تمرینات دینامیک استابیلیتی برای عضلات بخش پروگزیمال انجام می گیرد.
– تقویت عضلات ثبات دهنده اسکاپولا.
– برگشت فعالیت هنگامی صورت می گیرد که بیمار دامنه حرکتی بدون درد، توان،قدرت و استقامت کافی را به دست آورده باشد.
درمان آسیب درجه۳ مفصل آکرومیوکلاویکولار:
– به دو شکل جراحی و غیرجراحی انجام می شود.
– درصورت انجام درمان کانسرواتیو (فیزیوتراپی) نیاز به ۴-۶ هفته بی حرکتی می باشد.
– تمرینات دامنه حرکتی پاسیو و مقاومتی آغاز شده و با توجه به بهبودی پیشرفت لازم صورت می گیرد.
درمان آسیب درجه۴و ۵ و۶:
– از دو روش جراحی open reduction و internal fixation استفاده می شود.
– هدف از جراحی بازگرداندن راستای طبیعی کلاویکل دربرابر اسکاپولا است.
منبع: فیزیوتراپی در بیماریهای عضلانی اسکلتی تألیف دکتر احمدی و مرضیه یاسین
وب سایت تخصص بیماری های دست
